Klasyfikacja wad wrodzonych macicy

Autor: Grzegorz Jakiel

Macica, podobnie jak inne organy, rozwija się już na etapie płodowym. W wyniku nieprawidłowo przebiegających procesów rozwojowych może dojść do jej wadliwego ukształtowania, co wiąże się z możliwością wystąpienia niepłodności w przyszłości. Macica jest narządem niezbędnym dla procesu wzrostu płodu, a jej wady wrodzone mogą skutecznie utrudnić, a czasem nawet uniemożliwić donoszenie ciąży.

 

Rola macicy

Macica jest jednym z najistotniejszych organów układu rozrodczego, ponieważ umożliwia zagnieżdżenie się zarodka oraz wzrost płodu. Jej budowa oraz niezwykłe cechy, takie jak możliwość kilkukrotnego zwiększenia wielkości wraz z rosnącym płodem, czynią z niej narząd idealny do jego rozwoju. W macicy płód jest zabezpieczony przed nadmiernym wpływem czynników zewnętrznych oraz jest właściwie odżywiany. Prawidłowo zbudowana macica składa się z trzonu, cieśni i szyjki. Wrodzone wady związane z jej budową mają bezpośredni wpływ na płodność. Szacuje się, że występują one u około 4-5% kobiet.

 

Objawy i diagnostyka nieprawidłowej budowy macicy

Nieprawidłowe miesiączki czy bóle w podbrzuszu mogą być objawami wadliwej budowy macicy, jednak ze względu na częstość występowania takich symptomów, także przy innych dolegliwościach ze strony układu rozrodczego, konieczna jest właściwa diagnostyka. Ta ma zwykle miejsce w procesie diagnozowania niepłodności pierwotnej, nawykowych poronień, przedwczesnych porodów lub komplikacji wynikłych w trakcie porodu. Niektóre z wad wrodzonych macicy mogą być stwierdzone już w trakcie podstawowego badania ginekologicznego, inne wymagają nowoczesnych metod obrazowania, z użyciem ultrasonografu, rezonansu magnetycznego czy histeroskopu. Wybór odpowiedniej metody leży w kompetencji lekarza diagnosty.

 

Wady wrodzone macicy

Nie wszystkie wady budowy macicy prowadzą do niepłodności. Niektóre z nich nie mają wpływu na płodność, inne można skutecznie leczyć. Najważniejsze jest właściwe zdiagnozowanie oraz wprowadzenie odpowiedniego postępowania w zależności od konkretnej wady. Ich klasyfikacja wygląda następująco:

• Macica jednorożna

To wada związana z nieprawidłowym rozwojem jednego z dwóch przewodów Müllera. Anomalii tej zwykle towarzyszy istnienie tylko jednego jajowodu. Drugi, podobnie jak część macicy, nie rozwija się wraz z nią. Bywa, że równocześnie z nieprawidłowym wzrostem pojawia się tak zwany róg szczątkowy. Może być on połączony z jamą macicy lub być od niej odseparowany. W tym drugim przypadku zwykle usuwa się go laparoskopowo.

• Macica dwurożna

Podobnie jak w przypadku macicy jednorożnej, macica dwurożna powstaje w wyniku nieprawidłowego rozwoju przewodów Müllera. Wyglądem przypomina ona literę W. Jej nieprawidłowa budowa może prowadzić do poronień nawykowych.

• Macica podwójna

Ten rodzaj wady anatomicznej powstaje w wyniku braku połączenia przewodów Müllera na określonym etapie rozwoju płodowego. W wyniku tej anomalii występuje podwójny trzon macicy, a czasem także podwójna szyjka, a nawet pochwa. Każda z macic jest zwykle mniejsza niż normalna, jednostronnie ukrwiona i odchodzi od niej jeden jajowód. Ta wada wrodzona nie determinuje wystąpienia niepłodności. Jeśli nie powoduje żadnych trudności z zajściem w ciążę i jej donoszeniem, można nie wiedzieć o jej istnieniu.

•  Macica przegrodzona

Ten rodzaj anomalii w budowie macicy powstaje, gdy nie nastąpi zanik przegrody w wyniku połączenia się przewodów Müllera. Przegroda taka może obejmować część macicy lub cały narząd i prowadzić do niepłodności. Obecnie istnieją możliwości usunięcia przegrody, co w znacznym stopniu zwiększa szanse na zajście w ciążę i jej utrzymanie.

• Macica łukowata

Ten rodzaj budowy macicy jest na tyle powszechny, że niektórzy nie uznają jej za anomalię. Macica łukowata nie wpływa negatywnie na możliwość zajścia w ciążę. W przypadku niepłodności histeroskopowa korekcja dna może poprawić warunki implantacji zarodka.

• Dysgenezja lub brak szyjki macicy

Wrodzony brak szyjki macicy lub jej dysgenezja uniemożliwia naturalne zajście w ciążę. Dzisiejsze metody leczenia niepłodności stwarzają możliwości operacyjnego wytworzenia szyjki, ale odsetek niepowodzeń takiego leczenia jest wysoki.

 

Leczenie wad wrodzonych macicy

Nieprawidłowa budowa macicy nie ma zwykle wpływu na zdrowie kobiety, jednak jest jedną z ważniejszych przyczyn niepłodności. Konieczność leczenia zależna jest zatem od chęci posiadania potomstwa. Obecnie medycyna jest w stanie w wielu przypadkach zniwelować negatywne dla płodności skutki wad anatomicznych macicy. Najważniejsze jest właściwe postawienie diagnozy, oparte na obrazowaniu. Leczenie zależne jest oczywiście od rodzaju wady wrodzonej i ogólnego stanu pacjentki. O jego wdrożeniu i sposobie postępowania decyduje lekarz, który w oparciu o wiedzę i doświadczenie może doprowadzić do poczęcia dziecka i utrzymania ciąży aż do terminowego porodu.

Endometrioza - przyczyny, objawy i leczenie. Przeczytaj na naszym blogu